CHƯƠNG 3
GIÁ ĐÚNG

 

 

Không có giá nào quá thấp trong xu hướng giảm và quá cao trong xu hướng tăng

- Khuyết danh -

 

 

Bây giờ chúng ta sẽ chuyển sang bên kia cán cân đối trọng với khối lượng, đó là giá cả, và hãy thông cảm cho tôi một chút khi nhắc lại huyền thoại với Jesse Livermore và một trong nhiều câu trích dẫn của ông mà tôi đã đề cập ở đầu quyển sách này:

“Không có gì mới ở Phố Wall bởi vì hoạt động đầu cơ đã xưa như Trái Đất. Bất cứ điều gì xảy ra trên thị trường chứng khoán ngày hôm nay đã xảy ra trước đây và sẽ xảy ra lần nữa”.

Để sử dụng và diễn gii câu nói nổi tiếng này, tôi muốn nói rằng không có gì mới trong công việc giao dịch. Như đã nói trong chương Một, Phân tích giá kết hợp khối lượng đã tồn tại hơn 100 năm. Điều này cũng đúng khi chúng ta xem xét việc phân tích giá, và trường hợp duy nhất đã thực sự thay đổi cách các nhà giao dịch nghiên cứu và phan tích biểu đồ là khi giới thiệu biểu đồ nến Nhật vào đầu những năm 1990.

Trong giao dịch cũng có mất. Nhiều thứ đã trở nên ‘thịnh hành’ cách đây vài năm, rồi không còn được coi là hữu ích nữa, và một số phương pháp ‘mới’ sau đó lại xuất hiện và tỏ ra hiệu quả. Một cách tiếp cận đang được truyền tai nhau rất nhiều trên thị trường hiện tại là ‘giao dịch theo hành động giá’ (price action trading hay còn gọi là PAT). Cách sử dụng đúng với tên gọi của nó, đó là giao dịch thông qua việc sử dụng phân tích giá, không có (hoặc rất ít) chỉ báo, điều mà tôi thấy lạ. Và đây là lý do của tôi.

Hãy tưởng tượng chúng ta muốn gợi ý cho Jesse Livermore, Charles Dow, Richard Wyckoff và Richard Ney, rằng chúng ta đã nghĩ ra một cách mới và thú vị để phân tích thị trường. Dải băng giá được in ra bấy giờ CHỈ hiển thị giá, mà KHÔNG có khối lượng. Tôi chắc rằng Jesse và những người khác sẽ chết lặng trước một đề nghị như vậy.

Nhưng đừng lo lắng. Trong quyển sách này, tôi giải thích về giao dịch hành động giá, sau đó được xác nhận bằng khối lượng. Vì vậy, bạn sẽ học được hai cách tiếp cận với giá cùng một lúc.

Tuy nhiên, tôi hơi lạc đề một chút. Lúc trước chỗ tôi sống gần London, chỉ cách The President một đoạn ngắn, là một tòa nhà cũ kỹ, nơi đặt Sàn Giao dịch Thị trường tài chính tương lai và quyền chọn quốc tế London (LIFFE), bây giờ thì không còn nữa. Là một người hay đến khu vực này của London, tôi thường lái xe ngang qua sàn giao dịch và bất cứ lúc nào trong ngày, đều thấy các nhà giao dịch trong những chiếc áo khoác sáng màu khác nhau, lao ra ngoài để lấy cà phê và bánh mì trước khi vội vàng trở lại sàn giao dịch. Không ngoại lệ, họ thường là những người đàn ông trẻ tuổi, ồn ào và thô lỗ, ở góc phố Walbrook và phố Cannon hiện có một bức tượng đồng của một nhà giao dịch trên sàn (floor trader), tay cầm điện thoại. Đó là thời của những chiếc xe hơi thể thao, và giao dịch rầm rộ, và thật trớ trêu khi đó là thế giới mà tôi bắt đầu sự nghiệp giao dịch của chính mình, với 100 hợp đồng tương lai FTSE được khớp trên sàn giao dịch.

Đây là thế giới của những nhà giao dịch được bơm adrenaline11, la hét và gây náo động bằng những tín hiệu tay khó hiểu, mua bán trong bầu không khí cuồng nhiệt của tiếng ồn và mồ hôi. Không gian này đắm chìm trong cảm xúc sợ hãi nếu bạn đng từ xa và quan sát nó.

Tuy nhiên, sự ra đời của giao dịch điện tử đã thay đổi tất cả những điều này và sàn giao dịch LIFFE là một trong số rất nhiều nơi phải biến mất. Tất cả các nhà giao dịch đã rời khỏi sàn và chuyển sang các nền tảng điện tử. Điều trớ trêu là hầu hết những nhà giao dịch này, và tôi có nói chuyện với nhiều người trong nhiều năm, đã không thể chuyển đổi từ giao dịch trên sàn sang giao dịch điện tử, vì một lý do rất đơn giản.

Một nhà giao dịch trực tiếp trên sàn không chỉ có thể cảm nhận được nỗi sợ hãi và lòng tham mà còn có thể phán đoán dòng chảy của thị trường từ việc mua và bán tại sàn giao dịch. Nói cách khác, đối với một nhà giao dịch trên sàn, đây chính là khối lượng hoặc luồng lệnh. Những gì mà một nhà giao dịch trên sàn đã nhìn thấy và cảm nhận hàng ngày là dòng tiền, sức nặng của tâm lý thị trường cũng như các cơ hội giao dịch theo sau đó. Nói cách khác, họ có thể ‘nhìn thấy’ khối lượng, và biết khi nào những ông lớn nhảy vào thị trường để thu về lợi nhuận. Ngày nay, những diễn biến đó đều được thể hiện qua công cụ khối lượng trên màn hình máy tính.

Tuy nhiên, khi không còn khả năng nhìn, phán đoán và cảm nhận dòng chảy trên sàn giao dịch, hầu hết các nhà giao dịch này đã không thích nghi được với giao dịch trực tuyến. Một số đã thành công, nhưng hầu hết không bao giờ có thể tìm lại thời hoàng kim từ một môi trường mà hành động giá được hỗ trợ bởi một thứ gì đó hữu hình. Cho dù họ gọi đó là hoạt động, luồng lệnh, tâm lý thị trường hay chỉ là ‘mùi vị thị trường’ thì đây là thứ đã mang cảm nhận về hành động giá cho họ và cũng là lý do tại sao họ phải vật lộn để thành công với sự ra đời của kỷ nguyên điện tử.

Giao dịch trên sàn vẫn tiếp tục cho đến ngày nay, và nếu bạn có cơ hội để quan sát nó hoạt động, tôi rất mong bạn làm như vậy.

Một khi bạn đã nhìn thấy nó thực tế, bạn sẽ hiểu tại sao khối lượng lại có tác dụng hỗ trợ giá mạnh mẽ đến vậy, và tại sao tôi tin rằng những người truyền bá về cách tiếp cận PAT chỉ đơn giản là đưa ra một cái gì đó mới nhưng cũ mà thôi.

Trong khi chắc chắn là đúng khi nói hành động giá phản ánh tất cả tin tức, quan điểm và quyết định từ các nhà giao dịch và nhà đầu tư trên khắp thế giới, và với phân tích chi tiết, chúng ta có thể đưa ra kết luận về hướng thị trường trong tương lai, nếu không có khối lượng, chúng ta không có cách nào xác thực việc phân tích giá cả. Khối lượng mang lại cho chúng ta nhiều lợi ích cho phép phân tích hành động giá và kiểm tra tính đúng đắn trong phân tích. Đây là điều mà các nhà giao dịch cổ phiếu lúc trước đã làm - họ sẽ thấy giá biến động, xác nhận nó bằng cách xem xét luồng lệnh trên sàn và hành động theo đó. Chúng ta cũng thực hiện tương tự như vậy. Chúng ta chỉ sử dụng phiên bản điện tử của luồng lệnh, cũng chính là khối lượng được hiển thị trên màn hình.

Nhưng, hãy để tôi cho bạn một ví dụ khác.

Quay trở lại ví dụ về cuộc đấu giá một lần nữa, nhưng lần này nó không thực hiện trong một căn phòng thực tế. Thay vào đó, chúng ta đang tham gia một cuộc đấu giá trực tuyến và có lẽ bây giờ bạn có thể bắt đầu hình dung ra những vấn đề mà các nhà giao dịch trong quá khứ gặp phải. Chúng ta đã chuyển từ phòng đấu giá thực, nơi có thể thấy tất cả người mua, số lượng người trong phòng, giá đặt qua điện thoại và tốc độ của giá thầu. Trong một phòng đấu giá thực, chúng ta cũng có thể hiểu được thời điểm giá bắt đầu dừng lại. Chúng ta thấy những người đặt giá trở nên lo sợ khi giá tiến gần đến giới hạn của họ và họ lưỡng lự với lần trả giá tiếp theo, chỉ là một phần nhỏ, nhưng đủ để cho bạn biết rằng họ đang ở gần giới hạn của mình. Đây là điều mà các nhà giao dịch trên sàn đã bỏ lỡ khi chuyển sang giao dịch điện tử.

Trong một cuộc đấu giá trực tuyến, chúng ta đăng nhập và chờ đợi cuộc đấu giá khởi động. Một mt hàng muốn mua xuất hiện và bắt đầu được đấu giá. Chúng ta không biết có bao nhiêu phe mua ở đó, không biết liệu chúng ta có đang chơi trên một sân chơi bình đẳng hay không. Tất cả những gì chúng ta thấy là người ta đang báo giá liên tục. Người điều khiển phiên đấu giá có thể đưa ra giá mua ‘vượt rào’ (nói cách khác là giá mua gi) - một thực tế xảy ra thường xuyên hơn nhiều người nghĩ. Lý do là tất cả các người điều khiển phiên đấu giá giỏi đều thích biến cuộc đấu giá thành một cơn sốt - vì nó có lợi cho việc kinh doanh, do đó họ sẽ sử dụng mọi thủ thuật có thể.

Trở lại cuộc đấu giá trực tuyến, chúng ta tiếp tục đấu giá và cuối cùng giành được món hàng.

Nhưng, chúng ta đã có được mặt hàng của mình với giá tt chưa? Và, trong kịch bản này, chúng ta chỉ đề cập đến giá chứ không phải giá trị, đó là một khái niệm rất khác. Tôi hy vọng bây giờ, bạn bắt đầu hình thành cho mình một bức tranh. Trong cuộc đấu giá trực tuyến, tất cả những gì chúng ta thấy là giá cả.

Do đó, trong công việc giao dịch trực tuyến giống như một cuộc đấu giá, chúng ta có thực sự muốn đưa ra quyết định giao dịch của mình chỉ dựa trên giá không? Những nhà giao dịch huyền thoại trong quá khứ sẽ cho chúng ta câu trả lời của họ, và đó là KHÔNG.

Một lần nữa, tôi thừa nhận rằng đây là một ví dụ không hoàn hảo, nhưng tôi hy vọng nó sẽ giúp bạn hiểu ra vấn đề.

Đối với tôi, biểu đồ giá không có khối lượng chỉ là một phần của câu chuyện. Giá không bao hàm tâm lý thị trường tại một thời điểm chính xác nào đó, nhưng với quá nhiều thao túng xuất hiện phổ biến ở nhiều thị trường, thì tại sao chúng ta lại bỏ qua một công cụ có giá trị mà còn miễn phí như vậy.

Mặc dù giá là một chỉ báo dẫn dắt, nhưng bn thân nó chỉ tiết lộ những gì đã xảy ra trước đó, từ đó đem đi giải thích những gì có thể xảy ra tiếp theo. Mặc dù chúng ta có thể đúng trong phân tích của mình, nhưng chính khối lượng mới có thể vẽ nên một bức tranh hoàn chỉnh.

Trong một thị trường bị thao túng, khối lượng tiết lộ sự thật đằng sau hành động giá. Trong một thị trường thuần túy, khối lượng tiết lộ sự thật đằng sau tâm lý thị trường và luồng lệnh (order flow).

Vì vậy, hãy xem xét kỹ hơn về giá, và cụ thể là tác động của những thay đổi trong công nghệ đối với bốn yếu tố cơ bản của một thanh giá: giá mở cửa - giá cao nhất - giá thấp nhất - giá đóng cửa. Và sự thay đổi đáng kể nhất trong vài năm gần đây là việc chuyển sang giao dịch điện tử, có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến hai yếu tố trong bốn yếu tố, đó là giá mở cửa và đóng cửa.

Quay trở lại những ngày mà ông Ney giao dịch trở về trước và thị trường trong những ngày đó chỉ giao dịch trong một phiên giao dịch thực tế. Thị trường sẽ mở cửa khi sở giao dịch mở cửa và đóng cửa khi sở giao dịch đóng cửa vào một thời điểm quy định. Giao dịch được thực hiện trên sàn của sở giao dịch và mọi người đều biết khi nào thị trường chuẩn bị mở hoặc đóng cửa. Điều này làm cho giá mở cửa và đóng cửa có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là vào thời điểm mở cửa và đóng cửa trong ngày. Giá mở cửa sẽ được các nhà giao dịch và nhà đầu tư háo hức chờ đợi và khi tiếng chuông đóng cửa đến gần, hoạt động giao dịch điên cuồng sẽ diễn ra khi các nhà giao dịch đóng các vị thế cuối ngày của họ. Bây giờ người ta gọi những khoảng thời gian như vậy là phiên khớp lệnh định kỳ (regular trading hours - RTH) và là thời gian sở giao dịch đóng/ mở cửa thực tế. Trong khi nguyên tắc này vẫn áp dụng cho các thị trường chứng khoán trên toàn thế giới, với sàn NYSE giao dịch từ 9h30 sáng đến 4h00 chiều và sàn LSE mở cửa lúc 8h00 sáng và đóng cửa lúc 16h30 chiều, thì thứ đã cách mạng hóa toàn bộ thế giới giao dịch tài chính là sự ra đời của giao dịch điện tử.

Nền tảng thực sự thay đổi cuộc chơi là Globex, được CME giới thiệu vào năm 1992, kể từ khi hầu hết mọi hợp đồng tương lai đều có thể được giao dịch 24 giờ một ngày.

Trong khi các thị trường giao ngay, chẳng hạn như chứng khoán, bị giới hạn về thời gian thực tế do sàn giao dịch ấn định, đã thay đổi chắc chắn đối với thị trường này là sự ra đời của hợp đồng tương lai chỉ số điện tử, hiện tại đang được giao dịch suốt ngày đêm. Điều này nghĩa là giá mở cửa và đóng cửa của thị trường giao ngay hiện nay ít quan trọng hơn nhiều so với trước đây.

Lý do đơn giản là sự ra đời của Globex, vì giao dịch điện tử đã trở thành tiêu chuẩn cho các hợp đồng tương lai chỉ số, là thị trường phái sinh của các chỉ số trên thị trường giao ngay. ES E-mini (S&p 500) lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 1997, ngay sau đó là NQ E-mini (NASDAQ 100) vào năm 1999 và YM E-mini (Dow Jones 30) vào năm 2002. Với những hợp đồng tương lai chỉ số hiện được giao dịch qua đêm suốt phiên Viễn Đông và phiên Á, việc mở cửa của chỉ số trên thị trường giao ngay không còn là điều bất ngờ khi các hợp đồng tương lai giao dịch qua đêm đã báo hiệu trước tâm lý thị trường. Ngược lại, trong những ngày trước khi giao dịch điện tử ra đời, một mức giá mở cửa tăng hoặc giảm tạo một khoảng cách so với giá đóng cửa ngày trước đó (gap) sẽ cho các nhà giao dịch một tín hiệu rất mạnh mẽ về ý định/tâm tư của thị trường. Hiện nay, giá mở cửa của các chỉ số chung không còn là điều bt ngờ lớn vì đã được dự báo từ thị trường tương lai giao dịch qua đêm.

Chắc chắn đúng khi nói rằng những cổ phiếu riêng lẻ sẽ có sự phản ứng theo tâm lý thị trường tổng thể với nhiều lý do khác nhau, nói chung, nước lên thì thuyền lên, nước xuống thuyền mắc cạn. Giá mở cửa và đóng cửa của từng mã cổ phiếu vẫn có ý nghĩa quan trọng, nhưng điều cần phải chú ý là chỉ số chung đã phản ánh trước toàn bộ tâm lý thị trường, khiến cho giá mở cửa ít tác dụng hơn so với trước đây.

Điều này cũng đúng với giá đóng cửa. Khi các sàn giao dịch thực tế (giao dịch trực tiếp trên sàn) không còn hoạt động nữa, cổ phiếu trên thị trường giao ngay đóng cửa, nhưng thị trường tương lai chỉ số chung vẫn tiếp tục hoạt động thông qua sàn giao dịch điện tử và chuyển sang phiên Viễn Đông sau khi kết thúc phiên chính thức.

Phương diện giao dịch điện tử này cũng áp dụng cho tất cả các loại hàng hóa, hiện được giao dịch hầu như 24 giờ một ngày trên nền tng Globex và cả hợp đồng tương lai tiền tệ và thị trường tiền tệ giao ngay cũng giao dịch 24 giờ một ngày.

Bản chất điện tử của hoạt động giao dịch được phản ánh trong biểu đồ giá. Hai mươi năm trước, hành động giá tăng hoặc giảm tạo ra sự chênh lệch (gap up, gap down) là một tiêu chuẩn, với giá mở cửa của thanh giá tiếp theo sẽ cao hơn hoặc thấp hơn giá đóng cửa của thanh trước đó. Đây thường là những tín hiệu tuyệt vời cho thấy sự bứt phá trên thị trường, càng có giá trị hơn khi được xác nhận bằng khối lượng. Hành động giá như vậy hiện tại rất hiểm xảy ra và thường rất hạn chế đối với thị trường cổ phiếu, vì giá mở cửa của ngày hôm sau sẽ bắt kịp và tương ứng với giá đóng cửa ngày trước đó ngay. Hầu như mọi thị trường khác hiện nay đều là thị trường điện tử, chẳng hạn như thị trường ngoại hối giao ngay, và như chúng ta vừa thấy, các chỉ số trên thị trường cơ sở cũng đã bắt kịp với giá trên thị trường tương lai giao dịch qua đêm, giống như thị trường hàng hóa và các hợp đồng tương lai khác.

Giá mở cửa của một thanh giá nhìn chung sẽ bằng với mức giá đóng cửa của thanh giá trước đó, do đó mà chúng ta thu được rất ít manh mối. Đây là một trong số nhiều tác động liên quan đến giao dịch điện tử lên hành động giá trên biểu đồ, và trong tương lai, điều này khả năng cao vẫn còn tiếp tục. Tâm quan trọng của chúng lên hành động giá ở những thị trường khác nhau sẽ nhanh chóng thay đổi.

Nếu thị trường hoạt động 24 giờ một ngày, thì thời gian mở của một thanh sẽ chỉ đơn giản là đóng cửa của thanh trước đó, cho đến khi thị trường đóng cửa vào cuối tuần. Theo ý kiến của tôi, từ góc độ giao dịch hành động giá, thực tế này cung cấp cho chúng ta rất ít tín hiệu về ‘tâm lý thị trường’ hữu ích, khiến khối lượng trở nên quan trọng hơn trong thế giới giao dịch điện tử ngày nay.

Tuy nhiên, hãy xem xét chi tiết hơn một thanh giá riêng lẻ và bốn yếu tố tạo ra nó: giá mở cửa, giá cao nhất, giá thấp nhất, giá đóng cửa, cũng như tm quan trọng của chúng từ góc độ VPA. Điều này xác nhận rằng tôi sẽ chỉ dùng nến Nhật cho phần còn lại của quyển sách và trong giao dịch của riêng tôi. Đây là những gì Albert đã dạy tôi vào những năm trước, và cũng là cách tôi học hỏi, rèn luyện.

Tôi đã thử sử dụng biểu đồ thanh vì nghĩ rằng tôi có thể thay thế biểu đồ nến. Tuy nhiên, tôi đã phải quay trở lại với nến và không có kế hoạch sử dụng bất kỳ hệ thống nào khác, trong tương lai gần. Tôi hiểu rằng một số nhà giao dịch thích sử dụng biểu đồ thanh, biểu đồ đường, Heiken Ashi và nhiều thứ khác. Tuy nhiên, trong suốt quá trình nghiên cứu về VPA, tôi đều sử dụng nến và tin rằng sức mạnh thực sự của nó sẽ được phát huy một khi hiểu được phương pháp này. Tôi hy vọng, khi đọc đến cuối quyển sách, bạn cũng sẽ đồng ý với quan điểm này.

Image

Hình 3.10 Một thanh nến điển hình

 

Vì vậy, tôi muốn bắt đầu bằng cách mổ xẻ một thanh nến điển hình và thử xem chúng ta có thể học được bao nhiêu điều từ nó. Mọi thanh nến đều có bảy yếu tố chính. Mở, cao, thấp, đóng, bóng nến trên, bóng nến dưới và biên độ thân nến được thể hiện trong Hình 3.10. Mc dù mỗi yếu tố trong số này đóng góp một phần trong việc xác định hành động giá trong khung thời gian đang được xem xét, nhưng yếu tố bóng nến và biên độ thân nến mới là thứ bộc lộ nhiều nhất về mặt tâm lý thị trường, khi được xác nhận bằng khối lượng.

Có lẽ cách đơn giản nhất để hình dung hành động giá chứa trong một cây nến và có thể áp dụng bất kể khung thời gian nào (từ biểu đồ tick đến biểu đồ hàng tháng) là hiển thị hành động giá, dưới dạng sóng hình sin, với thị trường dao động qua lại, khi phe mua và phe bán tranh nhau áp đảo thị trường.

Image

Hình 3.11 Hành động giá theo hình sin

 

Hình ảnh trong Hình 3.11 là một mô tả trực quan về hành động giá trên và trong trường hợp này, phe mua là người chiến thắng. Tuy nhiên, hành động giá không phải lúc nào cũng tạo ra kết quả như vậy, sẽ có lúc những diễn biến khác. Điều quan trọng là quan sát khi thanh nến chính thức hoàn thành.

Bây giờ, chúng ta hãy xem xét biên độ thân nến (spread) để hiểu được tâm lý thị trường trong phiên đó.

Biên độ thân nến rộng được tính bằng khoảng cách giữa mức giá mở cửa và mức giá đóng cửa cho thấy tâm lý thị trường đang rất tích cực/ tiêu cực, hoặc tăng hoặc giảm, tùy thuộc vào vị trí của giá đóng cửa nằm trên hoặc nằm dưới giá mở cửa.

Ngược lại, biên độ thân nến hẹp cho thấy thị trường đang giao dịch yếu. Bóng nến trên và dưới biểu thị sự thay đổi tâm lý. Sự thay đổi này sẽ diễn ra trong phiên. Nói cho cùng, nếu tâm lý thị trường vẫn được duy trì suốt phiên, thì sẽ không xuất hiện bóng nến. Giống như hoạt động đấu giá trực tuyến hoặc đấu giá thực, khởi điểm tại một mức giá và chốt lại bằng một mức giá cao hơn khi món hàng được bán đi. Hành động giá lúc này chỉ đơn thuần tạo ra một thanh nến trơn không có bóng nến trên và dưới, cho thấy tâm lý tăng giá đang tích cực và sẽ tiếp tục tăng cao hơn.

Đây chính là sức mạnh của bóng nến và cũng là lý do tại sao khi sử dụng chúng kết hợp với thân nến chúng ta sẽ nắm được nhiều thông tin tâm lý thị trường. Giao dịch hành động giá lấy điều này làm căn bản vì nó rất đúng đắn.

Tuy nhiên, đúng là giao dịch theo hành động giá tốt thật nhưng tại sao lại không kết hợp thêm sự xác nhận của khối lượng? Đây là một nghi vấn mà tôi không tài nào giải thích được, nếu nhà giao dịch theo hành động giá nào đọc được quyển sách này và thuyết phục được tôi, xin hãy gửi email giải thích thêm, tôi sẵn sàng lắng nghe và học hỏi.

Vì vy, như bạn có thể thấy, biên độ và bối cảnh/vị trí của bóng nến dù tăng hay giảm là điều kiện tối quan trọng trong phân tích VPA, và cách dễ nhất để giải thích điều này là xem xét kỹ càng hơn những ví dụ trực quan dưới đây.

Hãy lấy hai ví dụ và ví dụ đầu tiên là trong Hình 3.12. Ở đây chúng ta có một bóng nến, lúc này thị trường đã mở cửa, giá giảm xuống, và sau đó phục hồi để đóng cửa trở lại ở ngay mức giá mở cửa. Trong ví dụ thứ hai ở Hình 3.13, chúng ta có một bóng nến, lúc này thị trường đã mở cửa, giá tăng lên và sau đó di chuyển xuống thấp hơn để đóng cửa trở lại ngay mức mở cửa.

Hãy phân tích những gì đang xảy ra ở đây với hành động giá và tâm lý thị trường. Trong cả hai trường hợp, có thể chắc chắn rằng đây là diễn biến bên trong của hành động giá, khi giá đóng cửa đã trở lại giá mở cửa ban đầu nên chúng ta cũng không phỏng đoán được gì. Bên trong diễn biến hành động giá, có lúc tăng, có lúc giảm, kéo lùi lại và đảo chiều, tại một thời điểm nào đó trong phiên, giá chạm đáy hoặc chạm đỉnh nhưng cuối cùng đã quay về mức giá ban đầu (giá mở cửa).

 

Ví dụ v Bóng nến dưới

Image

Hình 3.12 Ví dụ về bóng nến dưới

 

dụ đầu tiên về bóng nến dưới, ngay khi mở cửa, phe bán đã nhanh chóng áp đảo phe mua và đẩy giá xuống thấp hơn. Có lẽ trong đợt giảm giá, đã có những khoảng thời gian tạm dừng và xuất hiện những nỗ lực ngắn ngủi để phục hồi trở lại, diễn biến này sẽ được thể hiện trong khung thời gian nhỏ hơn và là một phần quan trọng của hoạt động giao dịch.

Tuy nhiên, theo như chúng ta thấy trong ví dụ này, phe bán vẫn nắm quyền kiểm soát trong suốt phần đầu tiên của quá trình tạo nến.

Tại một số thời điểm trong phiên, phe mua bắt đầu quay trở lại thị trường, giành git quyền kiểm soát từ phe bán vì giá thị trường hiện đã trở nên hấp dẫn. Về gần đáy của thanh giá, phe bán dán dn bỏ cuộc, và bị áp đảo bởi phe mua đang kiểm soát một cách chậm rãi. Bây giờ đến lượt phe bán chịu áp lực, khi ngày càng có nhiều phe mua tràn vào thị trường, lấn át họ và đẩy giá cao hơn, cuối cùng giá đóng cửa ở mức giá mở cửa.

Nhưng hành động giá này tiết lộ điều gì? Câu trả lời cho biết hai thông tin rất quan trọng.

Đầu tiên, trong phiên này, dù ở khung thời gian nào, tâm lý thị trường đã có sự đảo ngược hoàn toàn. Tại sao? Bởi vì áp lực bán trong nửa phiên đầu tiên của quá trình tạo nến, đã hoàn toàn bị lấn át và hấp thụ trong nửa phiên sau.

Thứ hai, tâm lý lúc thị trường đóng cửa thanh nến là tăng - điều đó phải xảy ra, vì chúng ta biết hành động tại thời điểm mở cửa, vì vậy vào thời điểm đóng cửa, giá phải tăng, được hỗ trợ từ tất cả áp lực mua bên dưới.

Liệu có phải đây là tín hiệu đảo chiều của bất kỳ xu hướng nào hay không? Câu trả lời ngắn gọn là không, và bạn sẽ khám phá ra lý do tại sao khi bắt đầu xem xét khối lượng, nó sẽ cho chúng ta bức tranh hoàn chỉnh. Hiện tại, hành động giá chỉ là một nửa của bức tranh, nhưng điều cần nhấn mạnh ở đây: bóng nến cũng như biên độ thân nến CÙNG quan trọng và là một phần quan trọng của VPA. Trong trường hợp này, biên độ thân nến bằng không, và tín hiệu này có tầm quan trọng ngang với những thanh nến có biên độ lớn.

Tôi hy vọng ví dụ trên đã giải thích những gì đang xảy ra ‘bên trong’ thanh nến với hành động giá liên quan. Đây là một ví dụ rất đơn giản, với hành động giá được phân chia tăng/giảm đối xng 50/50. Tuy nhiên, nguyên tắc này vẫn đúng. Trên thực tế, hành động giá có thể chia tỷ lệ tăng/giảm thành 25/75 hoặc thậm chí là 15/85, nhưng vấn đề bạn cần quan tâm đó là phe bán bị phe mua áp đảo trong suốt phiên tạo ra thanh nến, thời gian hình thành có thể kéo dài từ vài phút, vài ngày hoặc vài tuần.

Ý tưởng này đưa tôi đến một khía cạnh khác của phân tích khối lượng nhưng chúng ta sẽ thảo luân ở phần sau của quyển sách. Cho đến nay, tôi đã đề cập đến khái niệm Phân tích giá kết hợp khối lượng hoặc phương pháp VPA - chú trọng vào mối quan hệ giữa giá và khối lượng trong toàn bộ thời gian hình thành thanh nến, và diễn biến bên trong thanh nến là một ví dụ. Hơn thế nữa, hoạt động mua và bán thực sự diễn ra ở mức giá nào, và tại từng mức giá hoạt động mua bán sôi nổi như thế nào, vấn đề này liên quan đến một khái niệm có tên là Khối lượng giao dịch tại từng mức giá (Volume At Price), viết tắt là VAP.

Trong khi VPA tập trung vào ‘mối quan hệ tuyến tính’ giữa khối lượng và giá khi nến đóng cửa, thì VAP tập trung vào diễn biến bên trong của khối lượng trong suốt quá trình hình thành thanh giá. Nói cách khác, VAP thể hiện “nơi” (mức giá) mà khối lượng tập trung nhiều. Quan điểm này dẫn đến khái niệm thời gian trong mối quan hệ giữa giá và khối lượng.

Chúng ta có thể nói rằng VPA là bức tranh lớn về mối quan hệ giá - khối lượng ở ‘bên ngoài’ cây nến, trong khi VAP cung cấp cho chúng ta chi tiết về diễn biến khối lượng (volume profile), ‘bên trong’ cây nến. Điều này cung cấp cho chúng ta một góc nhìn bổ trợ về quan điểm ‘bên ngoài’ - hai quan điểm cùng mô tả một sự vật, nhưng từ các góc độ khác nhau, và cái này xác nhận cái kia. Đó là một góc nhìn khác về mối quan hệ giá cả và khối lượng.

Bây giờ chúng ta hãy quan sát ví dụ khác liên quan đến bóng nến trên.

 

Ví d v Bóng nến trên

Image

Hình 3.13 Ví dụ về bóng nến trên

 

Trong ví dụ này, phe mua ngay lập tức nắm quyền kiểm soát tại thời điểm thị trường mở cửa, khiến giá tăng cao hơn và áp đảo phe bán - những người buộc phải thừa nhận thất bại trước áp lực mua. Tuy nhiên, khi phiên giao dịch diễn ra hành động giá đạt đến thời điểm mà phe mua bắt đầu gặp khó khăn, thị trường đang trở nên kháng cự với mức giá cao hơn và dần dần bên bán bắt đầu giành lại quyền kiểm soát.

Cuối cùng, tại mức giá cao nhất của phiên, phe mua bị hụt hơi và khi phe bán tham gia vào thị trường, phe mua tiến hành chốt lời. Sau đó, khi làn sóng phe bán xuất hiện, áp lực bán này đã khiến giá giảm xuống sâu hơn.

Phiên giao dịch kết thúc với mức giá đóng cửa bằng với mức giá mở cửa. Một lần nữa, có hai điểm cốt lõi về hành vi giá cần phân tích.

Đầu tiên, chúng ta có một sự đảo ngược hoàn toàn trong tâm lý thị trường, lần này là từ tăng sang giảm. Thứ hai, tâm lý thị trường lúc đóng cửa là giảm, vì giá mở và đóng cửa là như nhau.

Một lần nữa, đây là một quan điểm cách điệu (stylised view) về hành vi giá. Nhưng cũng phản ánh rõ những gì đã xảy ra trong phiên giao dịch tạo nên thanh nến và nó không có gì khác biệt đối với khung thời gian mà chúng ta đang xem xét hoặc khung thời gian khác.

Có thể là một thanh nến trên biểu đồ tick, biểu đồ 5 phút, biểu đồ hàng ngày hoặc biểu đồ hàng tuần, và đây là lúc khái niệm thời gian xuất hiện. Loại hành động giá này, đi kèm với diễn biến khối lượng chính xác, sẽ có tác động lớn hơn rất nhiều khi được quan sát trên biểu đồ hàng ngày hoặc hàng tuần, so với khi quan sát trên biểu đồ 1 phút hoặc 5 phút. Tôi sẽ trình bày chi tiết hơn trong các chương tiếp theo.

Vậy hành động giá này trông như thế nào trên biểu đồ giá ở dạng nến?

 

Ví dụ v Bóng nến dưới

Mặc dù thanh nến tạo ra kết quả trông không thú vị lắm nhưng nó thực sự đại diện cho một trong những hành động giá mạnh mẽ nhất mà bạn sẽ tìm thấy trên bất kỳ biểu đồ nào, đặc biệt khi đi kèm với phân tích khối lượng. Hành động giá và khối lượng cho chúng ta biết thị trường tiếp theo có khả năng đi đến đâu.

Và đây là một thanh nến khác, cũng mạnh mẽ không kém.

 

Image

Hình 3.14 Thanh nến từ ví dụ bóng nến dưới

 

Ví d v Bóng nên trên

Một lần nữa, đây là mẫu hình giá cực kỳ quan trọng, mà chúng ta sẽ nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong suốt quyển sách này.

Quyển sách có thể kết thúc tại đây nếu chỉ bàn đến giao dịch theo hành động giá. Rốt cuộc, bây giờ chúng ta có thể hình dung hoạt động mua và bán đơn giản từ hành động giá qua bóng nến. Nhưng có một điều tất nhiên KHÔNG được tiết lộ, đó là sức mạnh của hành động giá, và có lẽ một điều còn quan trọng hơn, đó là liệu hành động giá này có thể thể hiện đúng diễn biến thực sự của thị trường. Hành động giá có thật sự phản ánh đúng diễn biến thị trường hay chỉ là giả tạo, và nếu nó phản ánh đúng, thì sức mạnh của động thái giá tiếp theo sẽ như thế nào? Đây là lý do tại sao tôi cảm thấy giao dịch theo hành động giá chỉ kể một nửa câu chuyện. Một nửa còn lại chính là khối lượng giao dịch. Và trong chương tiếp theo, chúng ta bắt đầu xem xét khối lượng từ những nguyên tắc đầu tiên.

Image

Hình 3.15 Thanh nến từ ví dụ bóng nến trên