CHƯƠNG 02
TẠI SAO CẦN PHẢI QUAN TÂM ĐẾN KHỐI LƯỢNG GIAO DỊCH?
Điều quan trọng là có nhiều thông tin hơn người khác
- sau đó phân tích nó dúng và sử dụng nó một cách hợp lý.
-Warren Buffett (1930-) -
Đây là bài báo tôi đã viết cho tạp chí Stocks and Commodities từ nhiều năm trước. Tôi gọi bài viết này là Truyện ngụ ngôn về. Chú Joe. Tôi đã thay đổi đôi chút, nhưng không có gì quá khác biệt so với bàn gốc.
Sau một ngày giao dịch đặc biệt tồi tệ, chú Joe kéo tôi ra ngoài và an ủi tôi về những sự thật khắc nghiệt trong cách vận hành của thị trường. Và ông đã kể cho tôi nghe câu chuyện này.
Chú Joe của tôi sở hữu một công ty độc nhất vô nhị, nhờ công ty này mà ông hiểu được góc nhìn của một nhà cái (insider) về cách quản lý biến động giá cổ phiếu.
Công ty của ông, Widgets & Co., là công ty duy nhất trong tiểu bang phân phối các vật dụng và hoạt động theo giấy phép của chính phủ. Công ty đã thực hiện mua bán các vật dụng độc đáo trong nhiều năm qua. Những vật dụng này có một giá trị nội tại riêng, chúng không bao giờ bị hỏng và số lượng lưu hành lúc nào cũng giống nhau.
Là một người thông minh với nhiều năm kinh nghiệm quản lý công việc kinh doanh của mình, chú tôi sớm nhận ra rằng nếu chỉ mua và bán các vật dụng cho khách hàng thì thực sự khá buồn tẻ. Số tiền ông kiếm được mỗi lần mua bán khá ít ỏi, số lượng giao dịch mỗi ngày cũng ít.
Hơn nữa, công ty còn phải chi trả cho các hoạt động ở văn phòng, nhà kho và lương nhân viên. Vì thế, ông phải thay đổi điều gì đó thôi.
Sau khi suy nghĩ về vấn đề này, ông nảy ra ý tưởng: sẽ ra sao nếu nói với người hàng xóm rằng các vật dụng mà ông cung cấp sẽ sớm thiếu hụt nguồn cung, ông biết rằng người hàng xóm này là một “kẻ buôn dưa lê" số một, vì vậy, cách này gần như rất hiệu quả vì nó không khác gì đưa một thông điệp quảng cáo lên tờ báo địa phương. Nếu kế hoạch thành công, thì ông vẫn có đủ hàng để đáp ứng nhu cầu tăng lên này.
Ngày hôm sau, ông gặp người xóm ở ngoài đường, tình cờ đề cập đến mối bận tâm của mình và cầu xin người này giữ bí mật. Người hàng xóm đảm bảo với ông rằng sẽ không tiết lộ dù chỉ là nửa lời.
Nhiều ngày trôi qua, doanh số vẫn không có gì thay đổi.
Tuy nhiên, sau khoảng một tuần, doanh số bán hàng bắt đầu tăng với nhiều khách hàng đến kho và mua với số lượng lớn hơn. Có vẻ như kế hoạch của ông đang bắt đầu có kết quả và mọi người đều rất vui. Khách hàng của ông vui vì họ biết rằng các vật dụng sẽ sớm bị thiếu hụt và do đó giá trị của chúng sẽ tăng lên. Chú Joe cũng rất vui vì bán được nhiều hàng và kiếm được nhiều tiền hơn mỗi ngày.
Rồi ông bắt đầu suy nghĩ.
Với những phe mua hàng hóa, điều gì sẽ xảy ra nếu ông tăng giá? Xét cho cùng, chú Joe là nhà cung cấp duy nhất và nhu cầu hiện tại đang rất cao.
Ngày hôm sau, ông thông báo tăng giá, và người ta vẫn tin rằng sẽ sớm khan hàng, kết quả là khách hàng tiếp tục mua với số lượng lớn hơn bao giờ hết!
Nhiều tuần trôi qua, ông dần dần tăng giá ngày càng cao, nhưng hoạt động mua vẫn tiếp tục. Một vài khách hàng tinh ý bắt đầu bán lại số hàng của họ cho ông để thu lợi nhuận, nhưng chú Joe không bận tâm vì chú vẫn có rất nhiều người sẵn sàng mua.
Đây hoàn toàn là một tin vui đối với chú Joe, cho đến một ngày, chú chợt nhận ra kho hàng bắt đầu cạn dần và số lượng hàng bán ra mỗi ngày đang giảm dần. Ông quyết định tiếp tục tăng giá, vì vậy mọi người sẽ nghĩ rằng tình hình không thay đổi.
Nhưng bây giờ, một vấn đề mới phát sinh. Kế hoạch ban đầu đã quá thành công. Nhưng làm thế quái nào để thuyết phục được tất cả khách hàng bán lại các vật dụng đã mua cho ông, để ông có thể tiếp tục kinh doanh?
Ông đã suy nghĩ vấn đề này trong nhiều ngày mà không có giải pháp rõ ràng. Sau đó, khá tình cờ, ông gặp lại người hàng xóm trong thị trấn. Người này kéo ông sang một bên và hỏi xem tin đồn vừa nghe có đúng không? Cụ thể là hàng xóm của chú đã nghe nói có một công ty phân phối vật dụng khác, lớn hơn nhiều đang thành lập doanh nghiệp trên địa bàn.
Là người thông minh, chú Joe biết rằng sự toan tính của mình đã có lời giải đáp. Với vẻ mặt đầy bối rối, ông thừa nhận tin đồn là sự thật và việc kinh doanh của ông sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Quan trọng hơn, các vật dụng này có thể sẽ giảm giá đột ngột.
Khi chào tạm biệt người hàng xóm, chú Joe mừng thầm trong bụng vì vận may đỡ đến, cuộc tán gẫu này thật sự rất có ích.
Trong vài ngày, đã có những khách hàng xếp hàng dài bên ngoài cửa nhà kho van nài chú Joe mua lại vật dụng của họ. Với quá nhiều phe bán, ông ta đã có cớ giảm giá nhanh chóng khiến mọi người càng muốn bán trước khi hàng hóa họ cầm trở nên vô giá trị!
Khi giá giảm sâu hơn, ngày càng có nhiều người trở nên hoảng loạn. Chú Joe bây giờ đang mua lại một khối lượng lớn các vật dụng. Sau vài tuần, tình trạng bán tháo hoảng loạn đã kết thúc, vì rất ít người đủ can đảm để giữ hàng trước áp lực giảm giá như vậy.
Chú Joe bây giờ có thể bắt đầu bán lại các vật dụng với mức giá cũ từ kho đầy hàng của mình, ông không bận tâm nếu hàng hóa không bán được trong một vài tháng, vì đã kiếm được rất nhiều tiền một cách nhanh chóng, ông có đủ khả năng để làm điều đó dễ dàng. Các chi phí của công ty đã có nguồn để trang trải và thậm chí nhân viên của ông còn có thêm một khoản tiền thưởng. Mọi người nhanh chóng quên mất tin đồn đã bắt đầu như thế nào, ở đâu và cuộc sống trở lại bình thường.
Mọi việc vẫn bình thường cho đến khi Chú Joe bắt đầu suy nghĩ trở lại. Tôi tự hỏi sẽ ra sao nếu chúng ta làm việc này một lần nữa?
Câu chuyện của chú Joe tất nhiên là hư cấu. Nó được viết trước khi tôi biết đến sách của Richard Ney, nhưng điều thú vị là cả hai chúng tôi đều sử dụng cùng một phép so sánh để mô tả những người được xem là nội bộ công ty, các chuyên gia hoặc tạo lập thị trường.
Theo quan điểm của tôi (và của Richard Ney) thì đây là một trong những điều trớ trêu lớn của thị trường tài chính. Những người bên ngoài giao dịch theo kiểu nội bộ thì bị bỏ tù dài hạn và phạt tiền rất nặng, còn những người trong nội bộ công ty lại được khuyến khích, thậm chí là được phép để làm điều đó. Vấn đề đối với các sàn giao dịch và Chính phủ là nếu không có các nhà tạo lập thị trường - những nhà bán buôn và cung cấp tính thanh khoản cho thị trường, thì thị trường sẽ ngừng hoạt động.
Khi mua hoặc bán trên thị trường giao ngay (cash market), lệnh của chúng ta sẽ luôn được khớp. Đây là vai trò của nhà tạo lập thị trường. Họ không có sự lựa chọn. Họ phải bỏ tiền ra để khớp tất cả các lệnh được đặt trên thị trường, dù là lệnh mua hay lệnh bán, và quản lý trên sổ đặt lệnh (order books) hoặc tùy vào số lượng cổ phiếu tồn (số lượng đang nắm giữ) của họ mà cân đối cho phù hợp.
Như ông Ney đã tự nói, nhà tạo lập thị trường là những tay bán buôn, không hơn không kém. Họ là những nhà giao dịch chuyển nghiệp. Họ được cấp phép, được pháp luật thừa nhận và được chấp thuận thực hiện chức năng “tạo lập thị trường” ở những cổ phiếu bạn đang mua và bán. Họ thường là các tổ chức ngân hàng quốc tế lớn, thường có hàng ngàn hoặc hàng chục ngàn nhân viên làm việc trên toàn thế giới.
Sẽ có những cái tên nghe qua là đã nhận ra ngay, nhưng cũng có một số bạn chưa bao giờ biết đến, tuy nhiên tất cả đều có một điểm chung - họ kiếm được rất nhiều tiền. Họ có thể leo lên vị trí độc tôn như vậy là nhờ khả năng nhìn thấy cả hai mặt của thị trường, tức là quan sát được cả lượng cung và lượng cầu. Hoặc nếu thích bạn có gọi là các vị thế tồn kho (inventory position).
Cũng giống như chú Joe, họ sở hữu một lợi thế rất lớn khác là có khả năng thiết lập các mức giá tùy theo chiến lược của họ.
Tôi không muốn bạn có suy nghĩ rằng toàn bộ thị trường chứng khoán đều là gian lận. Thực sự không phải như vậy. Không một nhà tạo lập thị trường nào có thể tự mình đạt được mục đích này. Tuy nhiên, bạn cần phái hiểu được cách họ nắm bắt một cơ hội cũng như những điều kiện/tín hiệu giao dịch vụt qua trong chớp mắt để thao túng giá cả. Họ sẽ sử dụng bất kỳ và mọi mẩu tin tức để khiến giá di chuyển, cho dù nó có liên quan đến thị trường hay không. Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao thị trường lại biến động manh vì các sư kiện nào đó trên thế giới mà không ăn nhập gì không. Tại sao thị trường lại giảm khi có tin tốt và tăng khi có tin xấu?
Lời giải thích như trên có lẽ là quá đơn giản với câu hỏi này, nhưng thực sự đây chính là nguyên tắc cốt lõi mà họ sử dụng. Tất cả các sàn giao dịch lớn như NYSE, AMEX và NASDAQ đều có các tổ chức chuyên gia (specialist) đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường. Họ bao gồm các công ty như Barclays plc (BARC) và Getco LLC giám sát giao dịch cổ phiếu và có những hoạt động giống như The Big Board (biệt hiệu của sở giao dịch chứng khoán New York) (có lẽ hơi khác với Jesse Livermore). Theo Bloomberg Business vào năm 2012, “các sàn giao dịch đang thủ nghiệm những cách khiến các nhà tạo lập thị trường thiết lập giá mua bán quyết đoán và táo bạo hơn để thu hút khối lượng giao dịch”. Ngoài ra, cũng trong bài viết này, các sàn giao dịch tại Hoa Kỳ rất quan tâm đến việc tăng số lượng các công ty có thể đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường. Nhưng, ngoài điều này ra thì không có nhiều thay đổi kể từ thời của Richard Ney.
Các công ty này sau đó có hợp tác với nhau không? Không cần phải nói, chắc chắn là có. Họ có làm việc này một cách công khai không? Không. Tất cả những gì họ sẽ thấy, là sự cân bằng của cung và cầu nói chung trên các thị trường và cụ thể là trong các cổ phiếu mà họ quản lý. Nếu số lượng cổ phiếu tất cả các tổ chức tạo lập đang nắm giữ đều quá nhiều (lượng cung quá mức), thì họ sẽ tạo ra một câu chuyện tin tức để cung cấp một cơ hội bán ra, lúc này các nhà tạo lập thị trường sẽ đồng loạt hành động, các kho hàng của họ sẽ ở cùng một trạng thái hoạt động (cùng xả hàng). Nếu bạn bắt đầu nghĩ về thị trường theo hướng này, thì đây là một chuyện quá đỗi bình thường.
Trên sở giao dịch chứng khoán London, tồn tại các nhà tạo lập thị trường chính thống cho nhiều chứng khoán (nhưng không áp dụng cho cổ phiếu của những công ty lớn nhất và được giao dịch nhiều nhất, thay vào đó họ sẽ sử dụng hệ thống giao dịch tự động điện tử gọi là SETS).
Bạn đặt ra nghi vấn rằng tại sao tôi lại dành quá nhiều thời gian để giải thích những gì các công ty này làm, trong khi thực sự thì bạn chưa bao giờ nhìn thấy chúng. Câu trả lời rất đơn giản. Với tư cách là ‘người giao dịch nội bộ được cấp phép’, họ ngồi giữa thị trường, quan sát hai phía. Họ sẽ biết chính xác sự cân bằng của cung và cầu tại bất kỳ thời điểm nào. Đương nhiên thông tin này sẽ không bao giờ có sẵn cho bạn, và nếu ở vị trí của họ, thì bạn cũng sẽ làm như vậy mà thôi.
Công cụ duy nhất mà chúng ta có để đối phó, chính là khối lượng giao dịch. Chúng ta có thể tranh cãi về chuyện đúng sai trong vấn đề này, nhưng dù muốn dù không, dù tin hay không tin, khi bạn đang giao dịch và đầu tư cổ phiếu, các nhà tạo lập thị trường vẫn tồn tại như một thực tế của cuộc sống. Đơn giản là bạn chỉ cần chấp nhận nó và tiếp tục công việc.
Khối lượng giao dịch còn lâu mới đạt đến trạng thái hoàn hảo. Các nhà tạo lập thị trường thậm chí đã học được trong nhiều thập kỷ làm thế nào để tránh phải báo cáo những biến động lớn trong kho hàng của mình (lượng mua vào/bán ra lớn) sau giờ giao dịch. Tuy nhiên, khối lượng vẫn là công cụ tốt nhất mà chúng ta có để quan sát những hoạt động ‘nội bộ của thị trường’.
Khối lượng áp dụng cho tất cả các thị trường và có giá trị như nhau, cho dù có thị trường có bị thao túng hay không. Khối lượng trên thị trường tương lai, thể hiện hoạt động mua và bán thuần túy nhất có thể tiết lộ sự cạn kiệt động lực tăng/giảm từ thị trường. Nó cho biết liệu sự mong muốn mua đang tăng lên hay giảm xuống hàng ngày. Nó cho thấy tất cả chi tiết của những hành động điều chỉnh rồi tăng lại (pull back) và đảo chiều trên biểu đồ tick cũng như biểu đồ thời gian từ vài phút cho đến vài giờ. Khối lượng chính là động lực thúc đẩy thị trường. Khối lượng ghi lại dấu vết của tổ chức lớn (major operator) khi họ bước vào và thoát ra khỏi thị trường. Không có khối lượng, mọi thứ đều không di chuyển, và nếu sự di chuyển của giá và khối lượng không tương ứng với nhau, thì có điều gì đó không ổn, đây chính là chuông cảnh báo dành cho bạn.
Chẳng hạn: nếu thị trường đang tăng và giá cả tăng với khối lượng mạnh và khối lượng cũng đang tăng, điều này ngay lập tức cho chúng ta biết hành động giá đang được xác nhận bởi khối lượng. Các tổ chức lớn đang mua vào và làm giá di chuyển. Tương tự, nếu thị trường giảm và khối lượng tăng, một lần nữa khối lượng lại xác nhận giá. Thật sự rất đơn giản. Những nguyên tắc này áp dụng cho mọi thị trường, cho dù là trái phiếu, lãi suất, chỉ số, hàng hóa hay tiền tệ. Những điều bạn khám phá trong quyển sách này là phân tích giá và khối lượng áp dụng cho mọi thị trường, bị thao túng hoặc không. Trong thị trường giao ngay (cash market) bị thao túng như chứng khoán, cách tiếp cận này cung cấp cho bạn vũ khí tối tân để tránh bị các nhà tạo lập thị trường giăng bẫy.
Trong thị trường tương lai, phân tích giá và khối lượng cung cấp cho bạn vũ khí tối thượng để xác nhận sự di chuyển của giá, khắc họa tâm lý thị trường thực sự của phe mua và phe bán cũng như hành động đảo chiều của xu hướng được báo hiệu bằng cách sử dụng khối lượng. Ở đây, chúng ta đang lần theo dấu vết của các tổ chức lớn, những người sở hữu góc nhìn bên trong của thị trường.
Trong thị trường ngoại hối giao ngay, chúng ta có một vấn đề khác. Khối lượng được hiển thị không thực sự chính xác. Thực sự thì đây là quy mô giao dịch được thực hiện hoặc “số lượng tiền” được giao dịch. Tuy nhiên, may mắn thay, đối với thị trường tài chính lớn nhất thế giới này thì chúng ta vẫn có thể sử dụng khối lượng tick9 để phân tích.
Tuy nhiên, khối lượng tick không hoàn hảo, cũng như trong công việc chẳng có gì là hoàn hảo cả. Đầu tiên, khối lượng tick giữa các nền tảng giao dịch thì không đồng nhất và có sự khác biệt so với khối lượng tick của các nền tảng khác nhau, do dữ liệu tick được cung cấp thông qua nền tảng của một nhà môi giới trực tuyến.
Thứ hai, chất lượng dữ liệu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là việc liệu nhà môi giới đó có đăng ký kết nối trực tiếp với trung tâm thanh khoản liên ngân hàng để sử dụng một trong nguồn cấp dữ liệu đắt đỏ dành cho các nhà bán buôn hay không. Tuy nhiên, một nhà môi giới chất lượng thường sẽ cung cấp nguồn cấp dữ liệu chất lượng.
Nhưng, liệu dữ liệu tick có thể thay thế cho khối lượng hay không?
Câu trả lời ngắn gọn là có, và nhiều nghiên cứu khác nhau trong nhiều năm đã cho thấy rằng dữ liệu tick là một đại diện có thể thay thế cho khối lượng, thể hiện 90% hoạt động thực sự trên thị trường. Xét cho cùng, khối lượng là hoạt động thực sự diễn ra trên thị trường, và theo nghĩa này dữ liệu khối lượng tick được phản ánh trong giá cả, vì dữ liệu tick chỉ đơn giản là những thay đổi về giá.
Như vậy, nếu giá thay đổi với tốc độ nhanh, thì điều này có nghĩa là chúng ta đang có những hoạt động đáng chú ý trên thị trường đúng không? Theo tôi câu trả lời là có. Để chứng minh quan điểm này, chúng ta chỉ cần xem biểu đồ tick hoặc bất kỳ biểu đồ không dựa trên thời gian nào khác trước và ngay sau khi phát hành tin tức quan trọng.
Lấy dữ liệu Bảng lương Phi Nông nghiệp hàng tháng - một sự kiện mà mọi nhà giao dịch ngoại hối đều biết và yêu thích - làm ví dụ. Giả sử chúng ta đang xem biểu đồ 233 tick10. Trước khi phát công bố dữ liệu, mỗi thanh giá có thể mất vài phút để hình thành đủ 233 tick. Suốt quá trình diễn ra sự kiện và ngay sau khi kết thúc sự kiện đó, mỗi thanh giá sẽ hình thành trong vài giây, xuất hiện như thể tick được bắn vào màn hình từ một khẩu súng máy. Biểu đồ trước kia phải mất một giờ để hình thành các thanh, giờ đây chỉ trong vòng vài phút là các thanh giá đã xuất hiện.
Đây chính là hoạt động, thuần túy và đơn giản, do đó chúng ta có thể xem là đại diện cho khối lượng. Sẽ luôn có sự thao túng trong thị trường ngoại hối giao ngay. Giá bị thao túng không theo cách này thì cũng bằng cách khác và diễn ra ở quy mô lớn nhất so với tất cả thị trường khác. Các cuộc chiến tiền tệ là minh chúng cho điều này, nhưng với tư cách là các nhà giao dịch, khối lượng tick là những gì chúng ta có, và khối lượng tick là những gì chúng ta sử dụng. Mặc dù nó không hoàn hảo nhưng tôi có thể đảm bảo một điều đó là bạn sẽ thành công hơn đáng kể khi sử dụng nó, và bạn sẽ hiểu lý do tại sao khi chúng ta bắt đầu quan sát các biểu đồ ngoại hối cùng với tất cả các thị trường khác.
Nếu bạn vẫn chưa tin, hãy để tôi cho bạn một ví dụ tương tự. Điều này có thể không hoàn hảo, nhưng tôi hy vọng sẽ giúp bạn hiểu ra vấn đề.
Hãy tưởng tượng bạn đang tham gia một cuộc đấu giá đồ nội thất. Hôm đó là một ngày lạnh lẽo, ẩm ướt và khốn khổ giữa mùa đông tại phòng đấu giá ở một thị trấn nhỏ trong tỉnh. Căn phòng gần như trống rỗng với ít người mua. Người điều khiển phiên đấu giá trình bày chi tiết về món đồ tiếp theo, một món đồ nội thất cổ và bắt đầu cuộc đấu giá với giá khởi điểm. Sau khoảng thời gian ngắn, một cuộc trả giá bắt đầu, và mặc dù đã rất nỗ lực để giá có thể lên cao hơn, nhưng cuối cùng người điều khiển phiên đấu giá cũng phải hạ chiếc búa xuống, món đồ được bán với giá khởi điểm.
Bây giờ hãy tưởng tượng cũng mặt hàng đó nhưng được bán trong một kịch bản khác. Lần này, sự kiện diễn ra ở nhà đấu giá (auction house) tọa lạc tại một thủ đô lớn, thời điểm đang là giữa mùa hè, và phòng chật kín người. Người điều khiển phiên đấu giá trình bày chi tiết về món đồ tiếp theo là đồ nội thất cổ, và đưa ra giá khởi điểm. Giá tăng nhanh chóng, cùng với sự quan tâm của rất nhiều người mua trong phòng, những người đấu giá qua điện thoại cũng tham gia cuộc chơi. Cuối cùng, chiếc búa đóng xuống bàn, và món đồ được bán đi.
Trong ví dụ đầu tiên, giá chỉ thay đổi một lần, thể hiện sự thiếu quan tâm và theo thuật ngữ đầu giá là thiếu người mua đấu giá trực tiếp tại phòng, chúng ta có thể dùng từ khác là thiếu khối lượng. Trong ví dụ thứ hai, giá thay đổi nhiều lần và nhanh chóng, với hành động giá phản ánh sự quan tâm, sự náo động và đông người đấu giá trong phòng, tương tự như khối lượng giao dịch.
Nói cách khác, hoạt động trên thị trường và giá cả có một mối liên hệ chặt chẽ. Do đó, việc sử dụng dữ liệu tick để thay thế cho dữ liệu khối lượng trong thị trường ngoại hối là rất hợp lý. Hoạt động của giá cả và khối lượng đi đôi với nhau, và tôi hy vọng ví dụ tương tự ở trên, tuy đơn giản và không hoàn hảo, nhưng cũng đủ để thuyết phục bạn.
Sự tương tự này cũng làm nổi bật ba điểm quan trọng khác về khối lượng.
Đầu tiên, tất cả khối lượng đều là tương đối. Giả sử đây là lần đầu tiên chúng ta đến thâm phòng đấu giá này. Hoạt động mà chúng ta chứng kiến liệu đang ở mức trung bình, trên trung bình hoặc dưới trung bình? Chúng ta không thể khẳng định được, vì không có thước đo nào để đánh giá. Nếu chúng ta là một vị khách ghé đến thường xuyên, thì có thể phán đoán ngay lập tức liệu ngày hôm nay có nhiều hay ít người tham dự hơn bình thường và dễ dàng đưa ra phán đoán về khả năng đặt giá mua.
Đây là điều làm cho khối lượng trở thành một chỉ báo mạnh mẽ. Là con người, chúng ta có khả năng đánh giá kích thước và chiều cao của sự tương đối một cách cực kỳ nhanh chóng, và chính khía cạnh tương đối của khối lượng đã mang lại cho nó sức mạnh như vậy. Không giống như dải băng giá có một biểu đồ sẽ cung cấp hình ảnh tức thì về các thanh khối lượng tương đối, cho dù trên biểu đồ tick cực nhanh, biểu đồ thời gian trong ngày hay biểu đồ đầu tư dài hạn. Đây là mối quan hệ trong thuật ngữ “tính tương đối” - một khái niệm rất quan trọng.
Điểm thứ hai là khối lượng mà không có giá là vô nghĩa. Cũng giống như trong phòng đấu giá mà không có giá mua.
Hãy xóa giá khỏi biểu đồ và chúng ta chỉ có các thanh khối lượng. Khối lượng tự nó chỉ đơn giản cho thấy sự quan tâm, nhưng sự quan tâm là vô nghĩa nếu không có hành động giá tương ứng. Chỉ khi khối lượng và giá kết hợp, chúng ta mới có phản ứng hóa học tạo ra sức mạnh bùng nổ của VPA.
Thứ ba và cuối cùng, thời gian là một thành phần quan trọng. Giả sử trong phòng đấu giá, thay vì cuộc đấu giá kéo dài vài phút, nó đã kéo dài vài giờ (nếu được phép). Điều này sẽ cho chúng ta biết điều gì sau đó? Đơn giản, sự quan tâm đến mặt hàng đó đã bị giảm bớt đi. Sự hứng thú điên cuồng trong một cuộc chiến giành món đồ sẽ gần như biến mất.
Chúng ta lấy nước làm ví dụ. Hãy tưởng tượng chúng ta có một ống gắn vòi phun nước. Nước là hành động giá và vòi phun nước là sự kiểm soát ‘khối lượng’. Nếu vòi phun nước bị hở, nước sẽ tiếp tục rời khỏi đường ống nhưng lực tuôn ra không mạnh. Tuy nhiên, ngay khi chúng ta bắt đầu khóa van, áp suất sẽ tăng lên và nước sẽ tuôn ra xa hơn cùng một lượng nước ra khỏi đường ống, nhưng lần này tiết diện ống nơi nước chảy qua đã nhỏ lại. Như vậy thời gian trở thành một yếu tố, với cùng một lượng nước cố gắng rời khỏi đường ống trong cùng một khoảng thời gian, lúc này áp suất đã tăng lên.
Thị trường cũng như vậy.
Tuy nhiên, hãy để tôi tạo động lực một chút, và mượn một câu nói từ chính huyền thoại Richard Wyckoff : “.... Kinh doanh và đầu tư cũng giống như bất kỳ sự theo đuổi nào — bạn tồn tại ở đó càng lâu thì bạn càng có được nhiều kỹ thuật và bất kỳ ai nghĩ rằng mình đã tìm ra một con đường tắt nào đó mà không có sự cố gắng bằng mồ hôi nước mắt thì họ đã hoàn toàn sai lầm”.
Mặc dù khái niệm này có thể được áp dụng cho hầu hết mọi nỗ lực trong cuộc sống, nhưng nó đặc biệt có liên quan trong việc nghiên cứu giá cả và khối lượng.
Như bạn có thể đã biết, có một số chỉ báo ‘khối lượng’ miễn phí và nhiều hệ thống độc quyền mà bạn có thể mua. Dù miễn phí hay trả phí, tất cả đều có một điểm chung. Theo quan điểm của tôi, chúng không có khả năng và trí tuệ để phân tích mối quan hệ khối lượng - giá một cách chính xác, vì lý do đơn giản, giao dịch là một nghệ thuật chứ không chỉ là khoa học.
Khi kết thúc hai tuần tham gia chương trình đào tạo của Albert, tôi dành 6 tháng tiếp theo chỉ để nghiên cứu biểu đồ và học cách diễn giải mối quan hệ giữa giá và khối lượng. Tôi ngồi trước hai màn hình chạy giá trực tiếp từ nguồn cấp dữ liệu, một hiển thị thị trường giao ngay và một hiển thị thị trường tương lai tương đương, theo dõi mọi thanh giá và khối lượng liên quan và sử dụng kiến thức của mình để diễn giải hành vi thị trường trong tương lai. Đây có thể không phải là những gì bạn muốn đọc. Và một số bạn có thể bàng hoàng khi nghe tôi nói rằng để đạt được những điều này phải tốn rất nhiều công sức.
Tuy nhiên, cũng giống như Wyckoff, tôi cũng tin rằng không có con đường tắt dẫn đến thành công. Phân tích kỹ thuật, theo mọi khía cạnh của nó, là một nghệ thuật, và việc giải thích mối quan hệ giá khối lượng cũng không khác gì. Cần có thời gian để tìm hiểu và thời gian để nhanh chóng nâng cao khả năng phân tích của bạn. Tuy nhiên, cũng giống như việc đọc dải băng giá trước đây, một khi đã thành thạo thì nó sẽ trở thành một kỹ năng mạnh mẽ.
Đây là một kỹ thuật chủ quan, quyết định phụ thuộc vào quan điểm của người sử dụng. Nó không phải, và sẽ không bao giờ có thể xây dựng thành một thuật toán máy móc được. Nếu quả thật như vậy thì quyển sách này cũng không còn ý nghĩa gì nữa.
Cuối cùng, 9vaf tôi hi vọng bạn vẫn đang đọc và không rút lui vì những câu nói trên), một khía cạnh khác của khối lượng là chúng ta đang sử dụng quan điểm của ai khi nói chuyện về việc mua và bán. Chúng ta đang nói từ góc độ phe bán buôn hay từ góc độ phe bán lẻ? Hãy để tôi giải thích.
Là các nhà đầu tư hoặc nhà đầu cơ, toàn bộ cơ hội để nghiên cứu khối lượng là xem những người nội bộ trong công ty (insider), các tổ chức chuyên gia (specialist) đang làm gì. Vì lý do đơn giản là dù họ đang làm gì, chúng ta cũng muốn theo dõi và làm theo.
Giả sử là họ có thể có ý tưởng tốt hơn nhiều về hướng thị trường sẽ đi. Rõ ràng, đây không phải là một giả định không hợp lý để cân nhắc.
Vì vậy, khi thị trường giảm mạnh trong một đợt bán tháo và xu hướng đang đi xuống, được hỗ trợ bởi khối lượng lớn, đây là một sự kiện cao trào mua (Buying Climax). Cao trào mua là khái niệm trong đó chính phe bán buôn đang mua vào, còn phe mua bán nhỏ lẻ lại hoảng sợ bán ra. Như vậy, tín hiệu cao trào mua thể hiện một cơ hội cho chúng ta.
Tương tự như vậy, ở đỉnh của một xu hướng tăng, nơi chúng ta thấy khối lượng cao được duy trì, thì đây là một sự kiện Cao trào bán (Selling climax). Phe bán buôn đang bán lại cho nhà giao dịch/đầu tư mua bán nhỏ lẻ - những người tin rằng thị trường sẽ bay vút lên cung trăng. Đây là một trong những cảm xúc mạnh mẽ nhất mà các nhà giao dịch mua bán nhỏ lẻ phải đối mặt, đó là nỗi sợ bị bỏ lỡ hoặc FOMO.
Vì vậy, hãy nhớ rằng, khi tôi viết về khối lượng trong suốt phần còn lại của quyển sách này, hoạt động mua và bán luôn được phân tích ở góc độ phe bán buôn vì đây là luồng lệnh (order flow) mà chúng ta LUÔN muốn nương theo.
Trong chương tiếp theo, chúng ta sẽ chuyển sang xem xét vế còn lại của phương trình, đó là giá cả.