Truyện dài: Cây Chuối Non Đi Giày Xanh
Tác giả: Nguyễn Nhật Ánh
Phần mở đầu
Thỉnh thoảng tôi vẫn nhận được email của Phan.
Nó bây giờ đã là một nhạc sỹ nổi tiếng, đang là giáo viên dạy nhạc ở trường Đại học Sư Phạm Quảng Nam. Thư của Phan trước nay hầu như chỉ liên quan đến chuyện âm nhạc. Khi thì nó nhờ tôi tới một hãng sản xuất băng đĩa ở Sài Gòn đòi giùm nhuận bút của các ca khúc của nó- những ca khúc người ta tùy tiện in vào đĩa; khi thì nó nhờ tôi xác nhận vào một tờ giấy, đại khái là đồng ý cho nó lấy cảm hứng từ một cuốn truyện của tôi để viết ca khúc gửi tới cuộc thi sáng tác nào đó ở ngoài Hà Nội. Nó bảo ban tổ chức cuộc thi buộc phải có xác nhận của tôi thì bài thì của nó mới hợp lệ.
Email mới nhất của Phan có vẻ nghiêm trọng hơn:
" Đăng thân,
Chả rõ mày biết chưa, thằng Biểu bây giờ đã là chủ tịch Hà Lam. Nó nhờ tao đứng ra làm tập Kỷ yếu nhân kỉ niệm 35 năm thành lập thị trấn và bảo tao nói mày viết cho nó một bài về những kỉ niệm lúc mày còn ở đây dù lúc đó về mặt hành chính thôn Hà Lam chưa được " nâng cấp " thành thị trấn. Nó bảo mày viết bất cứ cái gì cũng được, dài ngắn không thành vấn đề, có bao nhiêu nó in tất. Mày viết thật thơ mộng vào. Như viết tiểu thuyết càng tốt".
Tôi và Phan bây giờ đã vào tuổi trung niên nhưng thói quen xưng hô " mày -tao" thời đi học vẫn không sao gột bỏ được.
Tôi trả lời nó:
" Mày nói với thằng Biểu tao không hứa chắc nhưng tao sẽ cố gắng".
Vài ngày sau, nó trả lời tôi:
" Thằng Biểu bảo nó không cần mày cố gắng, chỉ cần mày hứa chắc".
Tôi cố tình trả lời tụi nó theo kiểu lừng khừng nhưng hai thằng này khôn như cáo. Tụi nó nói kiểu đó tôi hết đường thoái thác.
Tôi sống ở thị trấn Hà Lam từ bé cho đến năm mười bốn tuổi. Đầu năm lớp Mười trong khi gia đình tôi vẫn tiếp tục sống ở thị trấn thì tôi chuyển vào học tại Tam Kỳ rồi sau đó do thời thế đẩy đưa, tôi đi biệt cho tới bây giờ.
Viết về Hà Lam thì có cả tỉ thứ để viết, vì đây là thị trấn tuổi thơ tôi; biết bao kỷ niệm của tôi gắn với nơi này. Nhưng chính vì quá nhiều kỷ niệm ùa về cùng một lúc, tôi không biết phải bắt đầu bài viết của mình từ đâu. Giống như quả bom thì có rồi nhưng chưa mò ra ngòi nổ nằm chỗ nào. Người phương Tây có câu " Ôm nhiều thì ôm không chặt ". Tôi đang rơi ngay chóc vào tình cảnh đó, vì vậy mà tôi cứ lần lữa mãi.
Người phương Tây chỉ cho tôi biết tình cảnh tôi đang rời vào. Còn người phương Đông chỉ cho tôi cách thoát ra. Tôi đã từng nghĩ đến câu "tam thập lục kế, tẩu vi thượng sách", tức là tính đến chuyện " lặn" một mạch, khỏi sủi tăm luôn, mặc kệ tụi thằng Biểu, thằng Phan thúc dục. Nhưng rồi trong một lần ngồi hớt tóc, tôi bất chợt tìm được chỗ để đặt mũi khoan đầu tiên. À, tôi sẽ bắt đầu câu chuyện của mình từ ông Cứ, một thợ hớt tóc dạo trong Thị Trấn, nỗi kinh hoàng của tuổi thơ tôi...